Belichting is een van de belangrijkste stappen in het maken van zeven en is van directe invloed op de kwaliteit van de afdruk en de levensduur van het sjabloon. Het juiste belichtingssysteem kiezen is net zo belangrijk, daarom biedt deze handleiding je het nodige advies om je te helpen het beste systeem te kiezen dat aan je eisen voldoet.

Belangrijke factoren bij het kiezen van een belichtingssysteem:

Kwaliteit van het uv-licht - Fotosjablonen van Diazo, Dual Cure en fotopolymeer zijn alleen gevoelig voor ultraviolet licht met een golflengte van 320 tot 430 nanometer. Het is heel belangrijk om een lichtbron te kiezen met een spectrale output die binnen dit bereik valt. Vermijd lichtbronnen die ook grote hoeveelheden infrarood (IR) produceren, aangezien de stencils door deze warmte-energie snel smelten. Bij twijfel kun je bij de fabrikant naar de spectrale output vragen om er zeker van te zijn dat deze geschikt is.

Hoek van het licht - idealiter komt het licht op een hoek van 90° bij het positief omdat je hierdoor geen onderstraling krijgt. Wees je ervan bewust dat hoe dichter de lamp bij de afbeelding staat, hoe scherper de hoek wordt aan de rand van de afbeelding. Uiteindelijk bepaalt het formaat van de zeef en de kwaliteit die de druk moet zijn wat de optimale afstand is.

Het beste compromis:

Een goede combinatie voor traditionele contactbelichting van stencils van Diazo en Dual Cure, zoals Capillex 25 en PLUS 8000, met een afmeting tot 1 vierkante meter, is een metaalhalide van 5 Kw met een met galliumjodide gedoteerde 'Diazo'-lamp(output van 365, 405 en 418 nanometer) geplaatst op een afstand van 1,5 meter. Voor zeven die groter zijn dan 1 vierkante meter kan er een krachtigere lamp op een grotere afstand nodig zijn.

Als je alleen fotopolymeersjablonen gebruikt, zoals PLUS 9000, kun je een specifieke 'fotopolymeer'-lamp gedoteerd met ijzerjodide gebruiken, omdat deze een kortere golflengte afgeeft dan een 'Diazo'-lamp van galliumjodide. Een 'fotopolymeer'-lamp heeft gewoonlijk een verbeterde output van 360 tot 380 nanometer. Als je verschillende stencils van Diazo, Dual Cure of fotopolymeer gebruikt dan is een 'universele' lamp de beste optie.

Wees voorzichtig bij het gebruik van goedkope positieven van inkjet- of laserprinters aangezien deze vaak een vrij lage uv/blauw-dichtheid hebben en de stencils onderbelicht moeten worden om te voorkomen dat ze dicht belicht worden..

Goede tip: Zorg ervoor dat je de inkjet-filmpositieven niet een te dikke laag hebben om de uv-dichtheid te verhogen. Hierdoor kunnen ze bij in het vacuümrram aan het sjabloon gaan plakken.

Computer to Screen

Er zijn twee belangrijke Computer to Screen (CTS)-processen die vandaag de dag worden gebruikt bij zeefdrukken; (i) directe digitale belichting van de zeef met UV-licht en (ii) digitale beeldbewerking met een uv-beschermlaag rechtstreeks op de zeef, gevolgd door uv-belichting met rubberdoek.

Binnen deze groepen zijn er verschillende soorten CTS-systemen zoals laserbelichting, Digital Mirror Device/LED, inkjet en zelfs laser-ablation, en elke soort heeft zijn eigen voor- en nadelen. De keuze van het systeem hangt af van het formaat van de zeven, het aantal zeven dat nodig is per uur, en het detailniveau en de duurzaamheid die nodig zijn voor de zeven.

Het is ook belangrijk om jouw gekozen fotostencil af te stemmen op je CTS-systeem voor het beste resultaat. Over het algemeen kunnen de meeste fotostencils van Diazo of Dual Cure (zoals PLUS 6000 of 7000) worden gebruikt voor kleine tot middelgrote CTS-toepassingen, maar voor grote zeven is waarschijnlijk een fotopolymeeremulsie met een ultrahoge projectiesnelheid vereist (bijvoorbeeld PLUS MIDI of AQUA).

Samenvatting

Er is geen universeel belichtingssysteem dat bij alle toepassingen van zeefdrukken past, omdat de eisen voor sjablonen voor een touchscreen-applicatie aanzienlijk verschilt van die voor het drukken van grote vlaggen of banners. Neem alle bovenstaande factoren zorgvuldig in overweging voordat je een keuze maakt, aangezien belichting de belangrijkste stap is voor de kwaliteit en duurzaamheid van de zeven die worden geproduceerd.

Optimale belichting vaststellen

Als je stencils snel stuk gaan op de pers of een druk van slechte kwaliteit geven, dan komt dit waarschijnlijk door onjuiste belichting. Deze handleiding biedt belangrijk advies over hoe je de juiste belichtingstijd kunt vaststellen met directe fotostencils (directe emulsies en Capillary-films)

Het belang van de juiste belichting:

 Alle fotostencils worden uitgehard door ultraviolet (uv) licht. Daarom is het logisch dat als je het stencil niet genoeg belicht met uv-licht, deze niet voldoende uithardt voor de levensduur die je nodig hebt. Maar als je te veel uv-licht gebruikt dan worden de fijne details niet overgebracht. Je krijgt een perfect gebalanceerde stencil wanneer alle emulsie is uitgehard zonder dat er iets van de details verloren is gegaan.

Fotostencils gesensibiliseerd met Diazo of Fotopolymeer:

Er zijn twee gebruikte methoden voor het vaststellen van de belichtingstijd voor directe fotostencils.

De optimale belichting vaststelling voor fotostencils van Diazo en Diazo/Dual Cure – Een van de voordelen van een Diazo-sensibilisator is dat het van kleur verandert en zijn gele tint verliest wanneer het reageert op uv-licht. Deze kleurverandering is de sleutel tot het vaststellen van de optimale belichtingstijd. Je hoeft alleen maar de belichtingstijd te verhogen totdat het stencil niet meer van kleur verandert; dit is het punt waarop alle sensibilisator opgebruikt is.

De Autotype Exposure Calculator – De Autotype Exposure Calculator is een onmisbare tool voor het vaststellen van de optimale belichtingstijd, omdat je hiermee verschillende soorten belichting in een keer kunt vergelijken. De vier grijze filters op dit fotografische filmpositief absorberen een gecontroleerde hoeveelheid uv-licht die gelijk staat aan 0,25, 0,33, 0,5 of 0,7 van de volledige belichting van 1,0; maar dan in een enkele stap. Om de Exposure Calculator te gebruiken belicht je het stencil, verwerk je de zeef zoals gewoonlijk en onderzoek je vervolgens de zeef bij wit licht om de belichtingsfactor te kiezen waar de kleurverandering ophoudt.

Volledig uitharden – Een minder nauwkeurige methode voor het vaststellen van de belichting is om de mate van volledige uitharding van het stencil te bekijken. Verwerk de zeef en wrijf na het uitwassen je vinger over het natte stencil, aan de rakelzijde. Als de emulsie zacht en eenvoudig te verwijderen is, dan is deze niet belicht geweest en is de zeef aanzienlijk onderbelicht.

Vervolgens moet je de testzeef drogen en de oplossing controleren om er zeker van te zijn dat de gewenste mate van detail zal worden afgedrukt. Zie de werkhandleiding voor de Autotype Exposure Calculator om vast te stellen welke lijnbreedte het stencil oplost bij elke belichtingsfactor, en controleer dit vervolgens aan de hand van je filmpositief.

Goede tip: Gebruik altijd een testbelichting die 1,5 tot 2,0 keer hoger is dan de optimale tijd. Op die manier kun je de effecten van zowel onder- als overbelichting op de kleving en oplossing van het stencil zien.

Grijsschaal met 21 stappen (stappentrap):  Het is vrij lastig om een grijsstaal met 21 stappen (0,15 dichtheid) te gebruiken om de belichting vast te stellen met een stencil van Diazo of fotopolymeer. Zeer kleine variaties in de watertemperatuur of de druk kunnen het resultaat beïnvloeden, wat tot een verkeerde aflezing leidt. Stappentrappen kunnen echter nuttig zijn om 'process drift' te vinden.

Goede tip: Naar onze ervaring krijgen de meeste stencils te weinig belichting, in plaats van te veel. De belichtingstijd iets verhogen kan je vaak tijd besparen op de speldenprikken die worden veroorzaakt door kleine stof- en vuildeeltjes op het positief.

Samenvatting:

Problemen gerelateerd aan belichting zijn de grootste oorzaak dat zeven niet goed werken, dus het is het waard om hier tijd aan te besteden wanneer je van proces verandert. Het is ook het eerste waar je naar moet kijken als er een probleem is.

Waar verkrijgbaar